Wie zijn nou die leraren die het verschil maken in een klas, in een school? Welke kenmerken hebben zij en, wezenlijk voor een opleiding als De Kempel, kun je er als hogeschool aan bijdragen dat je juist déze leraren met lef aflevert? Het was een vraag die ook Monique van der Heijden bezighield toen ze de keuze voor haar promotieonderzoek maakte. “Sommige leraren zijn maar moeilijk in beweging te krijgen, andere zijn leergierig, stralen passie en ambitie uit. Ik denk dat we het beeld in onderwijsland allemaal wel herkennen”, zegt Monique.
Impact
Haar onderzoek liet zien dat het label ‘leraren met lef’ niet te koppelen is aan leeftijd en/of ervaring. Monique: “Het gaat vooral om persoonskenmerken en om de context waarin je werkt. Sta je open voor nieuwe dingen, wil je écht impact hebben op de brede ontwikkeling en het leren van kinderen, heb je vertrouwen in je eigen kunnen, sta je open voor feedback; dat soort zaken zijn van belang. Én, word je geïnspireerd door de school en het team waar je werkt. Ook die context speelt mee.”
Professionele identiteit
De opbrengsten uit haar promotieonderzoek leidden ertoe dat De Kempel twee jaar geleden in het challenge program startte met een module Agency en Education. “Agency is het bewust sturing geven aan en invloed uitoefenen op je onderwijspraktijk”, aldus Monique. “We willen leraren opleiden die blijven veranderen, blijven verbeteren. Daar hoort bij dat ze kritisch reflecteren en zich ook bewust zijn van de vraag: wie ben ik als leraar? Die professionele identiteit, die staat centraal in onze opleiding, maar zeker ook in deze module.”
Even wennen
Yentl Beekwilder (21) is derdejaars student in het challenge program. “Ik moest in het begin wel wennen”, zegt ze over de module. “Je werd uitgedaagd om zelf te kijken waar je iets in wil leren. Iedereen deed dus iets anders, maar daardoor was de intrinsieke motivatie bij iedereen ook heel hoog. We begonnen met een zelfanalyse en een praktijkanalyse op de stageschool. Dan leer je veel over jezelf, over je eigen persoonlijkheid. Ik vond het vooral mooi om te zien dat je bepaalde agency-kenmerken kunt leren, kunt ontwikkelen. Of het me heeft geholpen? Ja, zeker. Ik kijk nu met andere ogen naar mezelf en naar de klas. Ik denk ook dat het me meer zelfvertrouwen heeft gegeven.”
Monique hoort het verhaal van haar student lachend aan. “We krijgen jonge mensen aan onze poort die we nog kunnen kneden. We halen ze uit hun comfortzone en leren ze open te staan voor nieuwe dingen. Lef kun je leren. Moet je leren, om uiteindelijk impact te kunnen hebben op het leren en de ontwikkeling van kinderen. Want daar gaat het om.”
Lees meer over het promotieonderzoek van Monique van der Heijden
Het inhoudelijk thema van het onderzoeksconsortium is: ‘Waardengedreven handelen bij complexe beroepssituaties in de klas in een context van diversiteit’.
De aanleiding is de toenemende diversiteit in de samenleving. Dit weerspiegelt zich in de klas. Kinderen groeien op in uiteenlopende milieus, waardoor ze verschillende perspectieven hebben en vanuit verschillende invalshoeken nadenken over vraagstukken. Hierdoor kunnen complexe beroepssituaties ontstaan, waarin handelen niet vanzelfsprekend is en leraren morele en pedagogische keuzes moeten maken. Om deze keuzes te maken, is het van belang dat leraren zich bewust zijn van:
- hun persoonlijke waarden;
- de diversiteit aan waardenoriëntaties;
- de pedagogisch-ethisch dilemma’s die zij ervaren;
- de betekenis van bovenstaande op de beroepsuitoefening.
De werkveldpartners en de hogescholen zullen in co-creatie onderzoeksvragen op dit thema articuleren.
Beoogde doelen
Het consortium beoogt voor leraren (en degenen die zij lesgeven) gedurende de looptijd van het onderzoeksproject een palet aan waarden (en werkvormen) beschikbaar te stellen die (aanstaande) leraren helpt om waardengedreven te handelen.
Het consortium beoogt daarnaast voor de lerarenopleidingen en de a.s. leraren de curricula van de hogescholen vanaf 2022 continu te voeden met kennis over het thema. Iedere hogeschool maakt daarbij vervolgens inzichtelijk hoe de verkregen opbrengsten worden vertaald naar de praktijk in bijvoorbeeld studieonderdelen, stages en praktijkopdrachten en worden vastgelegd in de curricula.
Betrokken lectoren en onderzoekers zullen binnenkort samenkomen ter voorbereiding van de start na de zomer.
Een onderzoek van Jos Castelijns – Hogeschool De Kempel, Diana Baas – Hogeschool De Kempel, Marjan Vermeulen – Open Universiteit
Studenten voorzien in gesprekken elkaars werk van gedetailleerde commentaren en aanwijzingen voor verbetering en hanteren daarbij standaarden of criteria als kader. Hoewel het belang van dialogische peerfeedback steeds meer wordt erkend, vormt integratie ervan in de dagelijkse praktijk van de lerarenopleiding een uitdaging (Nicol, 2010; Boud & Molloy, 2013).
In het studiejaar 2018-2019 namen alle opleiders van Hogeschool de Kempel deel aan een professionaliseringstraject waarin dialogische peerfeedback centraal stond. Dit traject vormde de context voor een onderzoek naar de integratie van peerfeedback in het onderwijsaanbod van de lerarenopleiding. Data werden verzameld bij opleiders en studenten via lesobservaties (vastgelegd met video) en semigestructureerde groepsinterviews.De resultaten laten een samenhang zien tussen de wijze waarop lerarenopleiders peerfeedback van studenten stimuleren en de kwaliteit van de peerfeedback. De interviewresultaten geven inzicht in factoren die volgens studenten en opleiders bijdragen aan de dialogische aard van peerfeedback.
